Ποια η σχέση του Ελευθερίου Βενιζέλου με τους Κρεββατάδες του Μυστρά;
30/03/2024
Εισήγηση του Νίκου Ι. Καρμοίρη στην ημερίδα με θέμα: «Ο ρόλος και η συμβολή του Παναγιώτη Κρεββατά στην Επανάσταση»
«…καὶ ἐγώ ἀπὸ ἐδῶ κατάγομαι. Τὸ σπίτι τῶν προγόνων μου βρίσκεται ἀκόμη στὸ Μυστρᾶ». Η φράση αυτή ανήκει στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ειπώθηκε στη μία και μοναδική επίσκεψή του στη Σπάρτη, τον Μάιο του 1929, απευθυνόμενος από το μπαλκόνι του Δημαρχείου στον λαό της πόλης, κι αποτελεί την πρώτη δημόσια καταγεγραμμένη παραδοχή του σχετικά με τη φημολογούμενη καταγωγή της οικογένειάς του από τους Κρεββατάδες του Μυστρά.
Σε μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες για τον σπουδαίο Έλληνα πολιτικό, ο καθηγητής Θάνος Βερέμης γράφει: «Σύμφωνα με σοβαρές μαρτυρίες, ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατάγεται από την οικογένεια Κρεββατά της Λακωνίας. Ο Μπενιζέλος Κρεββατάς, μετά την ανάμειξή του στην εξέγερση του Ορλώφ κατά των Οθωμανών το 1770, δραπέτευσε στην Κρήτη για να γλιτώσει τις συνέπειες της σκληρής καταστολής. Ο απόγονός του Πέτρος Βενιζέλος είχε πέντε αγόρια. Ένα από αυτά, ο Κυριάκος, απέκτησε με τη Στυλιανή (το γένος Πλουμιζάκη) τον Ελευθέριο, στις 11 Αυγούστου του 1864 στις Μουρνιές Χανίων».
Η πιο διαδεδομένη άποψη, η οποία αναπαράχθηκε κατά κόρον και σχεδόν αντιγραφικά –με διάφορες, βέβαια, παραλλαγές– στη βιβλιογραφία και στον Τύπο, υποστήριζε πως μετά τα Ορλωφικά κάποιος Μπενιζέλος Κρεββατάς κατέφυγε από την Πελοπόννησο στην Κρήτη, όπου, αφού απέκτησε οικογένεια, το βαπτιστικό «Μπενιζέλος» μετατράπηκε σε επίθετο από τους απογόνους του. Συνοψίζοντας τις εκδοχές, ο πρεσβύτερος Παναγιώτης Κρεββατάς και ο συγγενής του, Μπενιζέλος Κρεββατάς, διέφυγαν αρχικά στα Κύθηρα. Από εκεί ο μεν Παναγιώτης κατέληξε στην Ύδρα όπου και πέθανε, ενώ αργότερα ο γιος του Δημήτριος επέστρεψε στον Μυστρά ανακτώντας μέρος της πατρικής περιουσίας, ο δε Μπενιζέλος Κρεββατάς κατέφυγε στην Κρήτη κι εγκαταστάθηκε στα Χανιά. Ο γιος του, Χατζηπέτρος Βενίζελος, απέκτησε πέντε γιους, ανάμεσά τους κι ο πατέρας του Ελευθερίου Βενιζέλου, Κυριάκος.
Σε βάθος ενός αιώνα και πλέον –από όταν δηλαδή ο Κρήτας πολιτικός εμφανίστηκε στο ελλαδικό προσκήνιο μέχρι σήμερα– για τη γενεαλογία του έχει καταναλωθεί αρκετή μελάνη και έχουν υποστηριχθεί πάρα πολλά. Το ζήτημα αυτό, όπως άλλωστε κι ο ίδιος, δίχασε. Ιστορικοί, μελετητές, ιστοριοδίφες –ή άτομα που ήθελαν απλώς να εκφέρουν κάποια άποψη!– τάχθηκαν άλλοι υπέρ της καταγωγής του από τους Κρεββατάδες του Μυστρά , ενώ άλλοι την αμφισβήτησαν, προβάλλοντας και στις δύο περιπτώσεις μια σειρά –όχι πάντοτε ισχυρών ή τεκμηριωμένων– επιχειρημάτων και συλλογισμών.
Διαβάστε ολόκληρη την εισήγηση εδώ:
Σε μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες για τον σπουδαίο Έλληνα πολιτικό, ο καθηγητής Θάνος Βερέμης γράφει: «Σύμφωνα με σοβαρές μαρτυρίες, ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατάγεται από την οικογένεια Κρεββατά της Λακωνίας. Ο Μπενιζέλος Κρεββατάς, μετά την ανάμειξή του στην εξέγερση του Ορλώφ κατά των Οθωμανών το 1770, δραπέτευσε στην Κρήτη για να γλιτώσει τις συνέπειες της σκληρής καταστολής. Ο απόγονός του Πέτρος Βενιζέλος είχε πέντε αγόρια. Ένα από αυτά, ο Κυριάκος, απέκτησε με τη Στυλιανή (το γένος Πλουμιζάκη) τον Ελευθέριο, στις 11 Αυγούστου του 1864 στις Μουρνιές Χανίων».
Η πιο διαδεδομένη άποψη, η οποία αναπαράχθηκε κατά κόρον και σχεδόν αντιγραφικά –με διάφορες, βέβαια, παραλλαγές– στη βιβλιογραφία και στον Τύπο, υποστήριζε πως μετά τα Ορλωφικά κάποιος Μπενιζέλος Κρεββατάς κατέφυγε από την Πελοπόννησο στην Κρήτη, όπου, αφού απέκτησε οικογένεια, το βαπτιστικό «Μπενιζέλος» μετατράπηκε σε επίθετο από τους απογόνους του. Συνοψίζοντας τις εκδοχές, ο πρεσβύτερος Παναγιώτης Κρεββατάς και ο συγγενής του, Μπενιζέλος Κρεββατάς, διέφυγαν αρχικά στα Κύθηρα. Από εκεί ο μεν Παναγιώτης κατέληξε στην Ύδρα όπου και πέθανε, ενώ αργότερα ο γιος του Δημήτριος επέστρεψε στον Μυστρά ανακτώντας μέρος της πατρικής περιουσίας, ο δε Μπενιζέλος Κρεββατάς κατέφυγε στην Κρήτη κι εγκαταστάθηκε στα Χανιά. Ο γιος του, Χατζηπέτρος Βενίζελος, απέκτησε πέντε γιους, ανάμεσά τους κι ο πατέρας του Ελευθερίου Βενιζέλου, Κυριάκος.
Σε βάθος ενός αιώνα και πλέον –από όταν δηλαδή ο Κρήτας πολιτικός εμφανίστηκε στο ελλαδικό προσκήνιο μέχρι σήμερα– για τη γενεαλογία του έχει καταναλωθεί αρκετή μελάνη και έχουν υποστηριχθεί πάρα πολλά. Το ζήτημα αυτό, όπως άλλωστε κι ο ίδιος, δίχασε. Ιστορικοί, μελετητές, ιστοριοδίφες –ή άτομα που ήθελαν απλώς να εκφέρουν κάποια άποψη!– τάχθηκαν άλλοι υπέρ της καταγωγής του από τους Κρεββατάδες του Μυστρά , ενώ άλλοι την αμφισβήτησαν, προβάλλοντας και στις δύο περιπτώσεις μια σειρά –όχι πάντοτε ισχυρών ή τεκμηριωμένων– επιχειρημάτων και συλλογισμών.
Διαβάστε ολόκληρη την εισήγηση εδώ:
.png?h=ef10e8e328a7d3070a69d69b21f0f9d8){kind=spacer}
